فضای مجازی به عنوان ابزار ارتباطی نوین همچون تیغ دو لبه‌ای است که هم فرصت های خوبی را برای پیشرفت بشر فراهم کرده و هم می تواند بستر مناسبی برای بروز آسیب ایجاد کند.

گسترش استفاده از اینترنت و فضای مجازی در تعاملات روزمره منجر به ایجاد تغییر در زندگی روزمره افراد به ویژه قشر جوان شده است. جاذبه های این فضا باعث شده افراد، ساعات زیادی از روز خود را در این فضا گذرانده و تعاملات در این فضا را جایگزین تعاملات با اعضای خانواده و همسالان خود کنند. این موضوع صدمات جبران ناپذیری را به رشد اجتماعی افراد وارد کرده و ساختار زندگی اجتماعی آنان را تغییر داده است. در این مقاله برخی از آسیب هایی که این فضا می تواند به بعد اجتماعی زندگی کاربران وارد کند را مورد بررسی قرار می دهیم.

آسيب های ‌اخلاقي

حدود 5.1 درصد از مجموع اطلاعات موجود در سايت‌هاي اينترنتي، غيراخلاقي، بيش از 90 درصد از آنها تجاري و مابقي آن با ساير امور علمي، فرهنگي، ورزشي و ساير موضوعات مرتبط می باشد. اين در حالي است که 11 درصد افراد روي زمين با رفتارهاي جنسي ناسالم مواجه‌اند که اصولاً ربطي به اينترنت ندارد. بنابراين آسيب‌هاي ناشي از اينترنت، در مقابسه با شرايط عادي فساد اخلاقي در جامعة چندين برابر کمتر است. اما آن چه مي‌تواند در اينترنت خطرناک‌تر تلقي شود، ارتباطي است که از طريق اتاق‌هاي گفت‌وگو (صفحه‌های شبکه‌های اجتماعی) بين افراد مختلف برقرار مي‌شود و در برخي موارد صدمات زياد به وجود مي آورد.

اين اتاق‌هاي گفت‌و‌گو که معمولاً با نام هاي جعلي و مجهول امکان ارتباط در آن وجود دارد، مي‌تواند زمينه‌هاي لازم را براي ايجاد برخي از مفاسد اجتماعي به وجود آورد و تقريباً راهي هم براي جلوگيري از آن وجود ندارد. در يک اتاق گفت‌وگو، مردي 60 ساله مي تواند خود را 20 ساله معرفي کند و به اذيت و آزار ديگران بپردازد. به جرأت مي‌توان گفت که خطر اتاق‌هاي گفت و گو به مراتب بيشتر از سايت‌هاي غيراخلاقي موجود در اينترنت است، زيرا بي‌اطلاعي خانواده‌ها از اين موضوع خطرهايي را به خانواده‌ها تحميل مي‌کند. از سوي ديگر، از جمله چالش هاي اساسي گسترش فناوري ارتباطات در‌ جهان مخصوصاً کشورهاي در حال توسعه، آسيب‌هاي فرهنگي و اجتماعي است.

قرار گرفتن در معرض فرهنگ‌هاي گوناگون، آزادي‌هاي زياد در يک دوره‌ی زماني نسبتاً کوتاه و امکان دسترسي به اطلاعات غيراخلاقي گوناگون از طريق اينترنت، برخي از نمونه‌هاي اين خطرها مي‌باشند.

در کشورهاي در حال توسعه، از جمله کشور ما، بنابر شرايط فرهنگي و اجتماعي، احتمال آسيب‌پذيري زيادي در اثر تعامل گسترده با ديگر فرهنگ ها وجود دارد. به رغم پيشرفت‌هاي حاصل شده در سازوکارهاي امنيتي و کنترلي در اينترنت، قابليت‌هاي کنترلي در اين گونه موارد کم‌تر مؤثر واقع مي‌شوند. بنابراين توجه به شرايط فرهنگي و اجتماعي کشورها يا مناطق جغرافيايي خاص، قبل از ايجاد شهر الکترونيک، آماده کردن خانواده‌ها از بُعد فرهنگي، اجتماعي و اخلاقي ضروري است.

آسيب‌هاي پزشکي

1ـ بازي‌هاي رایانه ای به سبب داشتن صفحات گرافيکي، تنوع رنگ و سرعت زياد تعويض صفحات، تأثيرات منفي بر روي مغز و اعصاب کودکان و حتي بزرگترها مي‌گذارد و از اين ر اه برخي اختلالات را موجب مي‌شوند.

2ـ استفاده‌ی زياد از رایانه آثار منفي بر بينايي افراد به جاي مي‌گذارد و موجب سوزش چشم‌ها مي‌شود.

3ـ تأثيرات منفي رایانه بر بدن افراد عبارت‌اند از: دردهاي شديد کمر، عصب دست ها، گردن و سر که به صورت آرتروز ظاهر مي‌شود و گاهي موجب ايجاد کيست مفصلي در مچ دست مي‌شود. افتادن سرشانه ها و خارج شدن ستون فقرات از حالت طبيعي مشکلات ديگر مرتبط با آسيب‌هاي پزشکي کامپيوتر است که به دليل نشستن به مدت طولاني در پشت کامپيوتر و تايپ و کار زياد با آن به وجود مي آيد.

آسيب فرهنگي ـ اجتماعي

از بُعد فرهنگي و اجتماعي موارد زير را مي‌توان به عنوان اساسي‌ترين و مهم‌ترين پيامدهاي ناشي از توسعة فناوري اطلاعات قلمداد کرد:

1ـ منزوي کردن بسياري از کودکان: کودکاني که از بدو زندگي و در دوران کودکي به دليل کمبود فضاهاي تفريحي و آموزشي در منزل با بازي‌هاي رایانه ای مشغول مي‌شوند به مرور نوعي انزواطلبي را پيش مي‌گيرند که در نهايت باعث منزوي شدن آنان از اجتماع مي‌شود.

حال آن که کودکان در دوران رشد مي‌بايست با همنوعان و کودکان همسن خود بازي‌هاي دسته جمعي انجام دهند. تا ارتباطات اجتماعي را فرا گيرند. منزوي شدن کودک و بازي با افرادي که در دنياي واقعي وجود خارجي ندارد، در آينده ممکن است آثار بسيار منفي و نامطلوب در رفتارهاي اجتماعي کودک ايجاد کند.

2ـ قهرماناني که در بازي‌هاي رايانه‌اي ظاهر مي شوند با تصاوير و صحنه‌هاي خشونت آميز همراهند که تأثيرات منفي فرهنگي ـ اجتماعي را به دنبال دارد.
پلیس فتا سیستان و بلوچستان به کاربران فضای مجازی پیشنهاد می دهد: همیشه سعی کنید اطلاعاتتان را برای مقابله با آخرین تهدیدات امنیتی و آسیب های فضای مجازی به‌روز نگه دارید. نکات امنیتی فضای مجازی را بیاموزید و به آنها عمل کنید. تنها کمی جستجو و تحقیق در اینترنت می‌تواند شما را در برابر خسارت‌های بزرگ حفظ کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تهدیدات و آسیب‌های فضای سایبری می‌توانند به سایت پلیس فتا بخش هشدارها و آموزش مراجعه کنید. ضمناً شهروندان می‌توانند از طریق سایت پلیس فتا به آدرس الكترونیكی cyberpolice.ir بخش ارتباطات مردمی هرگونه موارد مشکوک در خصوص کلاهبردارها و جرائم سایبری را گزارش کنند.

منبع : پایگاه خبری پلیس ایران

برچسب ها : پلیس امنیت مراقبت حفاظت امنیتی مراقبتی حفاظتی اینترنت فضای مجازی آسیب اجتماعی آسیب فرهنگی نگهبان بادیگارد